2023/24-yilgi mavsumda O‘zbekistonda paxta ekiladigan maydonlar o‘tgan yilga nisbatan 3 foizga kamaygan holda 950 ming gektarni tashkil etishi kutilmoqda.Bu pasayishning asosiy sababi oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash va fermerlar daromadini oshirish uchun hukumat tomonidan yerlarni qayta taqsimlashdir.
2023/24-yilgi mavsum uchun O‘zbekiston hukumati paxtaning eng kam narxini bir kilogramm uchun taxminan 65 sent taklif qildi.Koʻpgina paxtakor fermerlar va jamoalar paxta yetishtirishdan foyda koʻra olmadilar, foyda darajasi bor-yoʻgʻi 10-12% oraligʻida.O'rta muddatli istiqbolda daromadning kamayishi ekin maydonlarining qisqarishiga va paxta yetishtirishning kamayishiga olib kelishi mumkin.
Oʻzbekistonda 2023/24-yilgi mavsumda paxta yetishtirish 621 ming tonnani tashkil etishi taxmin qilinmoqda, bu oʻtgan yilga nisbatan 8 foizga kamayishi, avvalambor, noqulay ob-havo sharoiti tufayli.Qolaversa, paxta narxining pastligi sababli paxtaning bir qismidan voz kechildi va paxta matosiga talabning kamayishi paxta talabining pasayishiga olib keldi, yigiruv fabrikalari atigi 50% quvvat bilan ishlamoqda.Hozirda O‘zbekistonda paxtaning ozgina qismi mashinalar yordamida teriladi, biroq bu yil mamlakatda o‘zining paxta terish mashinalarini yaratish borasida muvaffaqiyatga erishildi.
Mahalliy toʻqimachilik sanoatiga investitsiyalar ortib borayotganiga qaramay, Oʻzbekistonda 2023/24-yilgi mavsumda paxta isteʼmoli oʻtgan yilga nisbatan 8 foizga kamaygan holda 599 ming tonnani tashkil etishi kutilmoqda.Bu pasayish paxta ip va gazlamaga talabning kamayishi, shuningdek, Turkiya, Rossiya, AQSh va Yevropa Ittifoqi davlatlaridan tayyor kiyim-kechaklarga talabning kamayishi bilan bog‘liq.Hozirda O‘zbekiston paxtasining deyarli barchasi mahalliy yigiruv fabrikalarida qayta ishlanmoqda, biroq talab kamayganligi sababli to‘qimachilik korxonalari 40-60 foizga pasaytirilgan quvvatda ishlamoqda.
Tez-tez sodir bo'ladigan geosiyosiy mojarolar, iqtisodiy o'sishning pasayishi va jahon miqyosida tikuvchilikka bo'lgan talabning kamayishi stsenariysida O'zbekiston o'zining to'qimachilik investitsiyalarini kengaytirishda davom etmoqda.Mahalliy paxta iste'moli o'sishda davom etishi kutilmoqda va mamlakat paxta importini boshlashi mumkin.G‘arb davlatlarining kiyim-kechak buyurtmalari kamayishi bilan O‘zbekiston yigiruv fabrikalarida zaxiralar to‘plana boshladi, natijada ishlab chiqarish qisqardi.
Hisobotda O‘zbekistonning 2023/24-yilgi mavsumda paxta eksporti 3000 tonnagacha kamaygani va pasayish davom etishi kutilayotgani aytiladi.Ayni paytda, mamlakatning ip-kalava va gazlama eksporti sezilarli darajada oshdi, chunki hukumat O‘zbekistonni kiyim-kechak eksportchisiga aylantirishni maqsad qilgan.
Xabar vaqti: 27-dekabr 2023-yil